Moja Pasja. Moja Kartagina.: Cmentarnie

Świątynie i cmentarze

Tofet, czyli najbardziej znany kartagiński cmentarz: odnaleziono na nim 12 warstw grobów od VIII wieku p.n.e. aż po wczesne wieki chrześcijaństwa. Podczas prac wykopaliskowych oprócz grobów odnaleziono 1500 steli z napisami i symbolami religijnymi.[1] Poprzez odnalezione stele można przypuszczać, iż sanktuarium było oddane młodemu Baal Hammonowi. Rzymianie rzucili oskarżenia, iż w znalezionych grobach znajdują sie ciała niemowląt oraz dzieci zabitych w ramach ofiary dla bogów. Jednak podczas wielu wykopalisk oraz analiz dziś nie można stwierdzić czy takie było przeznaczenie Tofet, czy to tylko rzymska propaganda.

Louis Carton odkrył ruiny punickiej świątyni w Salammbo. Sala główna świątyni mierzyła 4.80 m., a podłoga była cementowa z rozproszonymi fragmentami wapnia. Ściany były pokryte stiukiem w panelach z czerwonym tłem. Kolumny były udekorowane sercami, rozetami, jajami oraz perłami.[2]

W Kartaginie istniały liczne kapliczki oraz wydzielone okręgi kultowe, w których o obecności bóstw świadczyły święte kamienie (baty/ai, liczba pojedyncza baty/os). Taką formę kultu znano również w Fenicji, skąd zapewne Kartagińczycy ją zaczerpnęli. W północno-wschodniej części Bordż Dżedid znajdowały się świątynie Asztarte i Tanit z przydomkiem "w Libanie". Natomiast w centrum Byrsy znajdowało się sanktuarium Eszmuna.[3]

Wzgórze kartagińskie, tzw. punicki Quartier początkowo było używane jako cmentarz. Za jego początek uznaje się wiek VIII p.n.e, jednak największy rozwój przypada na VII w p.n.e. Zdarzało się, iż cmentarz nie był używany przez wieki, czego przykładem może być południowa część wzgórza Byrsa, gdzie cmentarz istniał tylko przez jeden wiek.[4] W V wieku p.n.e. cmentarzysko zostało zamienione na warsztaty, następnie ustąpiło miejsca domom mieszkalnym.[5]

W każdej kaplicy i świątyni były wnętrza albo pokoje z ołtarzem i obraz bóstwa. Mogły być wystawne i kosztowne lub skromne. Dodatkowo można odnaleźć takie przedmioty jak statuetki, amulety, biżuterię i małe rzeźby. Na dziedzińcu duchowni i personel szykowali się do rozpoczęcia ceremonii. Znaleziono również amulety, które miały odstraszyć złe duchy. Używali wykrzywionych masek, natomiast przed ukąszeniem węża czy skorpiona chronił posążek Pat-Pateko, a długie ręce figurek miały wskazywać bolące miejsce.[6]

Jak widać Kartagińczycy byli bardzo religijni, a obrzędy kultu bogów były codziennością dla tej ludności. Elementy oraz symbole religijne mogli również mieć w swoich domach. Można się domyślać ,czy np. symbol rombu, który jest symbolem boskim, nie mógł być wykorzystywany jako element zdobniczy ścian domów. Kartagińczycy początkowo zakładali domy na wcześniejszych cmentarzyskach ludności kartagińskiej, czego dowodem są zdjęcia zrobione przez Autorkę, przedstawiające pozostałości po cmentarzu, na którym został wybudowany niejeden budynek mieszkalny.