Na
terenie dzisiejszego Opola Ostrówkiem nazywamy północny cypel dużej wyspy
Pasieki, ujętej ramionami Odry od zachodu i Młynówki od wschodu. Zachodnia
część Ostrówka tworzy część parku miejskiego. Do roku 1927 na Ostrówku istniał
średniowieczny zamek, lecz został zburzony przez niemiecką administrację. Pod
ziemia znajdują się ślady osady, która powstała najprawdopodobniej w drugiej
połowie X wieku. Gród jako miasto
rzemieślników i handlarzy istniał do początków wieku XIII. Podsumowując miastem
średniowiecznym, którym było Opole nazywamy osady skupiające rzemiosła
oddzielone od rolnictwa i produkujące na zamówienie klienta i na rynek, a także
osoby zajmujące sie stale wymianą handlową.[1]
Przyczynami powstania miasta na
Ostrówku były rozwój rolnictwa i rzemiosł oraz zaplecze demograficzne i
gospodarcze terenu, jak i również szlak handlowy czy walory obronne.
O wysokiej kulturze ludności
zamieszkującej ten teren świadczą domy drewniane o konstrukcji zrębowej z
podłogami, obuwie skórzane męskie, damskie i dziecięce (również haftowane i
ażurowe), brak śladów użytkowania łapci, kosztowna importowana biżuteria,
fragmenty jedwabnych tkanin, kobierce wełniane i wiele innych przedmiotów.[2]
Poprzez odkrycia archeologiczne można stwierdzić istnienie obróbki drewna i
skóry, przeróbkę metali kolorowych, wełny, kamienia, stali miękkiej i twardej.
Występują różne narzędzia m.in. stolarskie, złotnicze, przędzalnicze czy
tkackie.
Pierwsze odkrycie Ostrówka nastąpiło
przez przypadek w 1930 roku, lecz badania naukowe zaczęto w 1948 roku i trwają
do dziś. Początkowo przedstawiano osadę jako germańską. Podczas wykopalisk
notowano tylko głębokość i miejsce znalezienia, co wskazywało na szybkość
przeprowadzenia badań archeologicznych. Odkryto konstrukcje drewniane,
udokumentowane fotograficznie. [3]
Kolejne badania zaczęto w roku 1948
poprzez Instytut Zachodni. W latach 1948- 1950 badaniami archeologicznymi
kierował prof. R. Jamka. Zdjęto warstwę grubości około 3 metrów. Następnymi
badaniami kierowali H. i W. Hołubowiczowie w latach 1949 - 1951. Odkrywano
kolejne warstwy Opola. Znaleziono rogi, kości zwierzęce, nasiona, owoce,
łodyżki, liście, wyroby ze skóry, wełny, lnu, jedwabiu, fragmenty naczyń glinianych.[4]
Warstwy na Ostrówku narastały ze
śmieci wyrzucanych z domów oraz z pozostawionych resztek różnego rodzaju
konstrukcji, ze szczególnym uwzględnieniem konstrukcji drewnianych. Śmieci były wywożone poza wały. [5]W
aneksie zamieszczone zostało zdjęcie 14 warstw w przekroju.
W badania archeologiczne na Ostrówku
było zaangażowanych wiele osób m.in. J. Kaźmierczyk, B. Czerska, A. Podgórska,
T. Różycka, J. Kozłowski.
Na stanowisku archeologicznym
odkryto półziemianki, a osada od początku prawdopodobnie była obronna. Wielkość
osady nie jest do końca określona. Środek grody wypełniał plac. Ze względu na
wzrost mieszkańców zmieniono układ miasta, powstało duzo sieci ulic, rozbudowa
budownictwa. W obrębie wałów grodu znajdowało sie 90- 100 budynków mieszkalnych
w wiekach X- XI, a w wieku XIII ponad 100 budynków. Ulice służyły dla celów
komunikacyjnych, gospodarczych i handlowych. Później w części grodu
wyodrębniono miejsce na siedzibę namiestnika książęcego. Ludność w wiekach X-
XI określa się na około 450 osób.[6]
Do roku 1955 odkryto wiele znalezisk
na Ostrówku. W aneksie zostały zamieszczone zdjęcia resztek budynków
mieszkalnych, ulic i podwórzy oraz plan Ostrówka, jak i wyobrażenie wyglądu
miasta na Ostrówku.
Podczas wykopalisk w latach 1952-
1956 prowadzonych pod kierunkiem J. Kaźmierczyka oraz badań w latach 1964- 1972
pod kierunkiem K. Macewicza odkryto osady przygrodowe i miasto lokacyjne. Osady
są otwarte o charakterze rzemieślniczym i wiejskim, zamieszkałe przez ludność
pracującą głównie na potrzeby mieszkańców grodu. W XIII wieku wytyczone zostaje
miasto lokacyjne z rynkiem i siecią ulic. Niektóre części osiedli starszych
wkomponowane zostały w plan lokacyjny, który w głównym zrębie przetrwał do
dziś. Pozyskany inwentarz dotyczy kultury materialnej, społecznej i duchowej. [7]
Źródła archeologiczne pozwoliły na
poznanie jak powstał gród na terytorium dzisiejszego Opola, jego rozwój,
pokazanie różnych dziedzin życia Opola oraz miejski charakter osady. Miasto na
Ostrówku było wytworem polskiego społeczeństwa i reprezentuje polska kulturę
tego okresu. Źródła z Ostrówka mają szczególną wartość dla Śląska. Świadczą o
polskości tej ziemi oraz o osiągnięciach tej ludności.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz