Nazwa Kartagina wywodzi
się z fenickiego określenia Kart Hadaszt oznaczającego Nowe Miasto. Tradycja
mówi, że założono je w 814 roku p.n.e.( data za Timajosem) Jednak Appian
napisał, że założono na 50 lat przed zdobyciem Troi, co wskazuje na rok 1234
p.n.e.: „Kartaginę w Afryce założyli
Fenicjanie na 50 lat przed zdobyciem Troi, a założycielem jej byli Zorus i
Karchedon, jak mówią niektórzy autorowie greccy, natomiast zdaniem Rzymian i
samych Kartagińczyków założyła miasto Dydona pochodząca z Tyru, której męża
zamordował Pygmalion, władca Tyru, i czyn swój zataił. Ale Dydona dowiedziała
się dzięki widzeniu sennemu o tym morderstwie i z wielkimi skarbami, w
towarzystwie ludzi, którzy chcieli ujść przed tyranią Pygmaliona, przybyła
drogą morską do Afryki na miejsce, gdzie się dziś znajduje Kartagina. Kiedy
Libijczycy chcieli ich wypędzić, prosili o oddanie im na osiedlenie tyle ziemi,
ile obejmuje skóra wołu. Ta skromna prośba Fenicjan wydała się Libijczykom
zabawna, wstydzili sie więc odmówić takiej drobnostki. Zupełnie nie pojmowali,
jak na takiej przestrzeni może powstać miasto, więc pragnąc zobaczyć, co za
pomysł za tym się kryje, zgodzili się dać, co tamci żądali, i zaprzysięgli
układ. Przybysze wycieli jednak ze skóry jeden bardzo wąski rzemień i objęli
nim miejsce, gdzie obecnie wznosi się zamek Kartaginy; stąd też nosi on nazwę
Byrsa. Z biegiem czasu zaczęli stąd sięgać dalej i zwycięsko wychodzili ze
starć z sąsiadami, uprawiali żeglugę i handel morski, jak to Fenicjanie, i
rozbudowali wokół Byrsy miasto. ”[1].
Mit o Dydonie (Elissa) wyjaśnia prawdopodobnie potrzebę migracji ludności
fenickiej, jednak dla historii, sam mit nie posiada wielkiej wartości.[2]
Co do samej postaci istnieje wiele wątpliwości czy jest to postać historyczna.
Jednak wiadomo, iż w Kartaginie przez długi okres stało sanktuarium Dydony.
Sama nazwa Byrsa, oznaczająca z greki skórę, może być potwierdzeniem założenia
Kartaginy przez tyryjska księżniczkę, gdyż kartagiński akropol nosił właśnie
taką nazwę.
Wergiliusz w Eneidzie opisuje dzieje Dydony i Eneasza.
Ogólnie historia jest znana, nawiązywało do niej wielu późniejszych autorów.
Istniało zainteresowanie tym tematem w średniowieczu aż po XVI wiek. Wergiliusz
chciał ostrzec potomnych przed zgubnymi skutkami ziemskiej namiętności, co
miało na celu poprawić obyczaje. Z konfrontacji dat zburzenia Troi, założenia
Kartaginy i powstania Rzymu wynika ze Dydona i Eneasz nie byli sobie
współcześni, mimo tego fikcyjna wersja o ich miłości obiegła świat.[3]
Jest również proroctwem późniejszych wojen między Rzymianami a Kartagińczykami.
W kronikach fenickich Tyru zostało napisane, że w siódmym
roku panowania Pigmaliona została założona Kartagina przez jego siostrę Elissę,
co po przeliczeniu odpowiada 814 rokowi, jak zapisał Timajos. Jej imię Dydona Libijczycy zmienili na Elissa,
co oznacza tułaczka.[4]
Mimo rozbieżności co do dokładności daty założenia,
powszechnie uznaje się rok 814 p.n.e. Daty tej nie potwierdzają wykopaliska,
gdyż najstarsze znalezione przedmioty świadczące o stałym osiedleniu
Kartagińczyków, pochodzą z połowy VIII w. p.n.e. [5]
Niedawne badania jednak wykazały, iż pierwsze ślady osadnictwa pojawiły się juz
w IX wieku p.n.e. Kartagina została założona jako jedna z handlowych kolonii
fenickich, która później przekształciła się w samodzielne miasto. Fenicjanie
zakładając Kartaginę, która nie była pierwszą kolonią na terenie Afryki;
kierowali się żyzną ziemią, występowaniem rud cyny, miedzi, ołowiu, złota czy
srebra.[6]
Fenicjanie tworząc kolonie, zawsze powtarzali obraz budowy Tyru, który był dla
nich wzorem do naśladowania. Dlatego można porównywać i odnajdywać wspólne
przenikanie wzorców, kultury, budownictwa czy organizacji państwowej. Kartagina
zawsze pozostawała w łączności z Tyrem, któremu początkowo podlegała. Z czasem
umacniając swą pozycje w starożytnym świecie, zajmuje miejsce Tyru i staje się
najpotężniejszą metropolią z fenickich kolonii. Mamy więc pewność, iż Kartagina
została założona przez Fenicjan, chociaż co do dokładnej daty pozostają nam
tylko prawdopodobieństwa oparte na pozostawionych źródłach autorów starożytnych
oraz wykopaliska, które nie pokrywają się z zachowanymi przekazami. Na
podstawie kompilacji źródeł oraz badań archeologicznych można stwierdzić, iż
Kartagina została założona na przełomie VIII
i IX wieku p.n.e. na wybrzeżu północnej Afryki.
[1]
Appian z Aleksandrii, Historia rzymska, dokument pdf, [w:]
store.wexler.ru/327/book-816866-3.phtml, 31.08.2012, s. 128
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz