Pochodzenie Kartagińczyków

         Kartagińczycy pochodzą od Fenicjan, którzy byli Kananejczykami, wymieszanymi z Ludami Morza. Należy więc odpowiedzieć na pytanie kim byli Fenicjanie? Jak pisze B. Haughton Fenicjanie pochodzili od Kananejczyków, o których pierwsze wzmianki można znaleźć na tabliczkach z Ebli. Fenicjanie sami siebie nazywają Kenaani lub Kinaani, czyli Kananejczycy[1]. Zajmowali terytorium od Antarados na północy, po Akko na południu.[2] Fenicjanie osiągnęli największy rozkwit od IX do VI wieku p.n.e. Głównie zajmowali się handlem, który był przede wszystkim motywacją dla kolonizacji dalszych obszarów Morza Śródziemnego. Kolonizacji zazwyczaj nie towarzyszyła migracja ludności.  Przy wyborze obszaru do zamieszkania decydujące było występowanie wody. Cywilizacja fenicka odznaczała sie wysokim poziomem rozwoju techniki, czego przykładem mogą być przedmioty z kości słoniowej oraz odnalezione misy metalowe. Fenicjanom przypisuje się rozwój farbiarstwa- słynna tyrtyjska purpura uzyskiwana z murex czy rozwój żeglugi. Herodot napisał opowieść o żeglarzach fenickich na służbie faraona Necho, którzy opłynęli Afrykę i dowiedli, „że jest w koło oblana prócz tej części która graniczy z Azją”. Fenicjanie potrafili wykorzystać swe niewielkie bogactwa: góry dostarczały drewna, plaże piasku bogatego w krzemionkę, a morze mnóstwa rozkolców, po zgnieceniu dających przepiękną purpurę; z piasku uzyskiwali szkło, a z drewna statki. Rejs trwał ponad 2 lata. Dowodem na prawdziwość jest, że mieli słońce po prawej stronie. Wyczyn ten wydaje się w pełni wykonalny. Fenicjanie mogli okrążyć przylądek Dobrej Nadziei dwa tysiące lat przed Portugalczykami; ta trasa trwała by trzy lata. Niektórzy naukowcy podchodzą do tej sprawy sceptycznie. Kartagińczycy i Portugalczycy próbowali okrążyć Afrykę płynąc w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara i zmagając się z przeciwnymi wiatrami i prądami. Dużo łatwiejsza jest droga wybrana przez Fenicjan. Jeśli by uznać tą podróż za fakt historyczny byłaby jedną z najświetniejszych dokonań starożytności.[3]

            Biblia również wspomina Fenicjan, a szczególnie Tyr jako ich handlową potęgę. Przekazuje również, w jaki sposób nastąpi klęska Tyru, po którym dziś pozostały tylko ruiny; potwierdzając słowa zawarte w Biblii: „I oto, co jeszcze Pan mówi: Z powodu trzech występków Tyru i z powodu czterech nie cofnę tego, co już powiedziałem, bo wielkie rzesze uprowadzonych wydali w ręce Edomu i nie przestrzegali przymierza zawartego z braćmi. Ześlę przeto ogień na wszystkie mury Tyru, a on ich pałace strawi”[4]. oraz „Pierwszego dnia dwunastego miesiąca w roku jedenastym Pan przemówił do mnie w te słowa: Synu człowieczy, ponieważ Tyr o Jerozolimie mówi: Ha! Zbudzona została brama narodów; wszystko znów mnie przypada, ja zacznę w tłuszcz obrastać, bo miasto opustoszało już całkiem- dlatego mówi wam Bóg i Pan: Wyruszam więc teraz na ciebie, Tyrze! I sprawię, że ruszą na ciebie liczne ludy i zaleją cię niczym morskie fale. To oni zrównają z ziemią mury Tyru i wszystkie jego wieże wywrócą. I precz usuną z niego nawet pył ziemi, i cały Tyr uczynią nagą skałą”[5]. W Biblii także znajdujemy potwierdzenie handlu Fenicjan z Izraelitami: „Hiram, król Tyru, wysłał do Dawida swoich ludzi z drewnem cedrowym, a także z cieślami i kamieniarzami, żeby zbudowali pałac dla Dawida”[6]. Przytoczony fragment ukazuje również  ich codzienne prace. W Księdze Ezechiela Fenicja została opisana jako bogaty kraj, powstały z cedru i cyprysów: „Obszary twe sięgają aż do serca morza, a ci, co cię budowali, pięknym cie uczynili. Z cyprysów, co rosną w górach Seniru, zbudowali wszystkie twoje ściany, potem wzięli cedr libański, by na tobie wielki maszt postawić”[7].

            Kartagina była jedną z pierwszych założonych kolonii fenickich, która z czasem stała się jedną z największych potęg Morza Śródziemnego, zastępując chylący się ku upadkowi Tyr. Jednocześnie nie mamy więcej informacji dotyczących dokładnego pochodzenia Kartagińczyków, co wynika z braku źródeł. Można wywnioskować, iż Kartagińczycy przejęli wiele technik od Fenicjan, udoskonalając je. Przejęli kontrolę nad handlem morskim, czego przykładem jest budowa dwóch potężnych portów. Pozyskiwali bursztyn, sprzedawali wino, owoce, orzechy, suszone ryby, oliwę z oliwek; podobnie do swych poprzedników Fenicjan. Stali się zagrożeniem dla Rzymu, co doprowadziło do nieuchronnej konfrontacji miedzy Imperiami starożytnego świata.

---

[1] Haughton B., Tajemnicze historie, Poznań 2010, s. 263

[2] Śliwa J., Sztuka i archeologia starożytnego Wschodu, Kraków 1997, s.197 - 199

[3] James P., Największe zagadki przeszłości, Warszawa 2007, s.38 - 44

[4] Księga Amosa 1,9-10, [w:] Biblia, opr. bp. K. Romaniuk, Warszawa 2005

[5] Księga Ezechiela 26,1-4, [w:] Biblia, opr. bp. K. Romaniuk, Warszawa 2005

[6] 2 Księga Samuela, 5,11, [w:] Biblia, opr. bp. K. Romaniuk, Warszawa 2005

[7] Księga Ezechiela 27,4-5, [w:] Biblia, opr. bp. K. Romaniuk, Warszawa 2005